วัดบ้านส้มป่อยน้อย หมู่ 2, 15
เจ้าอาวาสวัดบ้านส้มป่อยน้อย
หลวงตาจวน ปริสุทโธ
เจ้าอาวาสวัดบ้านส้มป่อยน้อย
ด้านจารีประเพณี ตามฮีต 12 คลอง 14
ครบถ้วนการสืบทอดที่ทำกันเป็นประจำทุกปีคือการทำบุญกลางบ้านหรือที่ชาวบ้านเรียกว่า "การตักรบาตรบ้าน"
จะมีขึ้นอย่างน้อยปีละครั้งในเดือนหก
เพื่อระลึกถึงบรรพบุรุษเป็นการเคารพพื้นที่และแสดงให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์และความภาคภูมิใจในชุมชน
ด้านความเชื่อ และการนับถือศาลปู่ตา และปู่ตาแฮก
ความเป็นมาได้รับการถ่ายทอดจากคุณพ่อสวาทว่า คำว่าปู่คือบรรพบุรุษทางฝ่ายพ่อคือเป็นพ่อของพ่อของพ่อและตาคือบรรพบุรุษทางฝ่ายแม่ของแม่ต่อๆไป
กล่าวสรุปได้ว่าศูนย์รวมบรรพบุรุษของทุกครอบครัวนั่นเองซึ่งจะมีที่ตั้งศาลอยู่ที่ริมฝั่งแม่น้ำมูลเป็นสภาพป่าที่สมบูรณ์เรียกว่าดอนปู่ตา
และปู่ตาแฮกจะอยู่ตามทุ่งนาเราก็จะมีการทำพิธีกรรมแสดงความเคารพสืบต่อจาการทำการตักรบาตรบ้านก็จะนำเอาห่อข้าวไปวางไว้ที่ทุ่งนาเพื่อเป็นการแสดงความเคารพความหมายของปู่ตาแฮกก็คือ
บรรพบุรุษผู้บุกเบิกคำว่าแฮก คือการเริ่มซึ่งความหมายตรงกับคำว่าแรกนาขวัญ
จากคำบอกเล่าของคุณพ่อสวาท จุลเหลา
ทำให้เราได้มองเห็นภาพในอดีตที่ยังคงเหลือร่องรอยของวิถีชีวิต การพัฒนาอย่างต่อเนือง มีขนบธรรมเนียมประเพณี
วัฒนธรรมรวมเข้าถึงจิตใจคนในชุมชนส้มป่อยสืบทอดกันมาสู่ลูกหลานในปัจจุบัน ถึงจะมีการเปลี่ยนเวลา เปลี่ยนสมัยก็ไม่เคยเปลี่ยนใจในการพัฒนาชุมชนส้มป่อย
ปู่ตา
ปู่ตาอีกสถานที่หนึ่งที่ที่ชาวบ้านในชุมชนส้มป่อยให้ความศรัทธา
เชื่อถือได้แก่ ดอนปู่ตา เดิมทีในปี พ.ศ.
2500 คนเฒ่าคนแก่ได้ร่วมกันสร้างแรงแห่งศรัทธาและการนับถือกันขึ้นมาเพื่อเป็นสิ่งที่สามารถยึดเหนี่ยวจิตใจเสมือนที่พึ่งทางใจของคนแต่โบราณแล้วสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน
ว่าเป็นพ่อ
ปู่ตา
สถานที่ตั้ง
คือตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำมูลอยู่ทางทิศตะวันตกของหนองกระเตีย (
ปัจจุบันอยู่ทางทิศตะวันตกของโรงเรียนบ้านส้มป่อย ( ส้มป่อยวิทยาเสริม ) )
จ้ำ
คือ คนที่ดูแลปู่ตา
รักษาพิธีกรรมต่างๆของปู่ตา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500
ได้มีจ้ำสืบทอดกันมารุ่นต่อรุ่น ดังนี้
1. จ้ำกลวงปู่อ่วม
2.
จ้ำมี
3.
จ้ำไป่
4.
จ้ำอุ่น
4.
จ้ำเหวียน
5.
จ้ำหนอม( คนปัจจุบัน)
จ้ำหนอม( จ้ำคนปัจจุบัน)
การคัดเลือกคนที่เข้ามาดำรงตำแหน่งของจ้ำ นั้นมีการคัดเลือกกัน 2 วิธีคือ
การคัดเลือกโดยผีปู่ตาเอง
โดยเป็นความเชื่อว่าถ้าปู่ตาจะให้ใครมาเป็นจ้ำก็จะไปเข้าฝัน
หรือมีการสิงสู่เข้าร่างหรืออาการต่างๆไม่เหมือนปกติทั่วไป มีอาการบ้าๆบอๆ เสียงพูดจะสั่น พูดไม่รู้เรื่อง
รวมนั้นหมายถึงคนที่จะรับตำแหน่งของ จ้ำต่อไป
การคัดเลือกโดยชาวบ้านเอง
โดยจะคัดเลือกจากคนในชุมชนที่มีความซื่อสัตย์
คนที่ทำความดีในสังคม ธรรมะธรรมโมและรู้จักกับพิธีกรรมต่างๆของปู่ตา
ข้อปฏิบัติของจ้ำ
-
การปฏิบัติตนให้เป็นคนดี ซื่อสัตย์สุจริต ไม่พูดเท็จ รักษาศีล
5
-
ในการบอกกล่าวปู่ตา ถ้ามีคนมาบนบาลศาลกล่าว บอกตามความจริง ได้หรือไม่ได้
-
ดูแลและ รักษาสถานที่ หรือบ้านของปู่ตา
- เป็นผู้ที่บอกกล่าวให้ชาวบ้านรู้ว่าถึงเวลาที่จะทำไร่ทำนา
จะมีการแห่รดน้ำจ้ำปู่ตารอบหมู่บ้านเพื่อเป็นศิริมงคลเมื่อจะลงทำไร่ทำนาในเดือน 6
หรือเดือน 12
บทลงโทษ ของจ้ำที่ปฏิบัติผิดกฎคือจะได้รับการลงโทษจากปู่ตาคือจะมีการเจ็บไข้ได้ป่วย
จะมีผลช้าหรือเร็วแตกต่างกันออกไปตามที่ปฏิบัติ
พิธีกรรมของปู่ตา
ในหนึ่งปีจะมีการเลี้ยงปู่ตากันอยู่2
ครั้งซึ่งในแต่ละครั้งก็จะมีชาวบ้านร่วมพิธีกันมากมาย คือ
1. เดือน
6 มีการเลี้ยง หมู ไก่ และภายในเดือนนี้ก็จะมีการเสี่ยงทาย
คางไก่ตัวผู้ 3 ตัว ทำนาย
-
ไก่ตัวที่ 1 ทำนายเรื่องของฝน
-
ไก่ตัวที่ 2 ทำนายเรื่องของ คน หมู่บ้าน
-
ไก่ตัวที่ 3 ทำนายเรื่องของพืชพันธ์ธัญญาหาร
2. เดือน 12
มีการเลี้ยง ไก่ ไข่ ข้าวเม่า โดยจะมีชาวบ้านนำมาเลี้ยงร่วมกันเป็นครอบครัว
การบนบาลศาลกล่าว ปู่ตา คนในชุมชนก็จะบนในเรื่องต่างๆที่ไม่เหมือนกันอย่างเช่น การบนบาลให้ลูกสอบได้ เป็นครู ตำรวจ แพทย์ เรียนต่อที่มหาวิทยาลัย ออกรถใหม่ การแข่งขันในเรื่องต่าง ซึ่งถ้าบนแล้วได้ก็จะมีการแก้บน ถ้าไม่ได้ก็จะบอกกล่าวปู่ตาแต่ไม่มีการเลี้ยงแต่อย่างใด สิ่งที่นำมาบอกกล่าวคือดอกไม้ 5 คู่,เทียน 5 เล่ม, ธูป 5 ดอก, เงิน 12 บาท ,เหล้าขาว 1 ขวด
ประเพณีที่สำคัญที่จัดในหมู่บ้าน
ประเพณีมหาสงกรานต์
ในวันสงกรานต์ของทุกๆปี จะมีการทำบุญตักบาตรในช่วงเช้าที่สนามโรงเรียนบ้านส้มป่อย (ส้มป่อยวิทยาเสริม) และมีการจัดกิจกรรมให้แก่ผู้สูงอายุโดยการ รดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ ภายในชุมชนบ้านส้มป่อย และในช่วงบ่ายจะมีการจัดประกวดนางสงกรานต์ ของแต่ละหมู่บ้านในตำบลส้มป่อย นับได้ว่าเป็นงานมหาสงกรานต์ก็ว่าได้ เพราะจัดยิ่งใหญ่อลังการทุกๆปี จะมีการแห่ขบวนนางสงกรานต์ จัดประกวดขบวนรถที่ออกแบบตกแต่งได้อย่างสวยงาม การประกวดขบวนแห่ รำหน้ารถนางสงกรานต์ และประกวดนางสงกรานต์ของตำบลส้มป่อย จึงถือว่างานประเพณีมหาสงกรานต์ของตำบลส้มป่อยมีการจัดยิ่งใหญ่อลังการมาก เพราะลูกหลานที่จากบ้านไปทำงานในเมืองหลวง ก็ได้ถือโอกาสกลับมาในช่วงวันสงกรานต์ เป็นเหมือนวันรวมญาต จึงทำให้ผู้คนล้นหลามมากมาย
ประกวดขบวนแห่นางสงกรานต์
ประกวดนางสงกรานต์ประจำตำบลส้มป่อย
ประเพณีลอยกระทง
ในวันลอยกระทงของทุกๆปี จะมีการจัดประกวดกระทงสวยงาม และประกวดนางนพมาศ ของแต่ละหมู่บ้านในตำบลส้มป่อย
จัดประกวดกระทงสวยงาม ของแต่ละหมู่บ้าน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น